Zondag 22 januari 2023, morgendienst – Leesdienst

Dordtse Leerregels Hoofdstuk 5, paragraaf 12

Doch zo ver is het vandaar dat deze verzekerdheid der volharding de ware gelovigen hovaardig en vleselijk-zorgeloos zou maken, dat zij daarentegen een ware wortel is van nederigheid, kinderlijke vreze, ware godzaligheid, lijdzaamheid in allen strijd, vurige gebeden, standvastigheid in het kruis en in de belijdenis der waarheid, mitsgaders van vaste blijdschap in God; en dat de overdenking van die weldaad hun een prikkel is tot ernstige en gedurige beoefening van dankbaarheid en goede werken; gelijk uit de getuigenissen der Schrift en de voorbeelden der heiligen blijkt.

Thema: De zekerheid van de volharding

  1. Maakt niet vleselijk zorgeloos (DL Hoofdstuk 5, par. 12, 1e gedeelte)
  2. Is de wortel van de ware godzaligheid (DL Hoofdstuk 5, par. 12, 2e gedeelte)
  3. Is een prikkel tot ware dankbaarheid (DL Hoofdstuk 5, par. 12, 3e gedeelte)

Liturgie

  • Psalm 103: 8, 9
  • Psalm 95: 1, 4 (schoolversje Jan de Bakkerschool groep 1/2 en groep 2/3)
  • Lezen: Lukas 19: 1 – 10
  • Psalm 32: 1, 3, 4
  • Psalm 23: 1, 3
  • Psalm 68: 2 (diaconale collecte voor het Deputaatschap Bijzondere Noden voor de vervolgde kerk)

Citaten

“Overal waar Christus komt, brengt Hij Zijn eigen welkom mee. Hij opent het hart en neigt het om Hem te ontvangen.” “Wanneer Christus ons roept, moeten wij ons haasten om Zijn oproep te beantwoorden; en wanneer Hij tot ons komt, moeten wij Hem met vreugde ontvangen.”
Matthew Henry

“Wat een zegen dat onze vaderen hebben aangevoeld waar het om ging in de strijd met de remonstranten, namelijk enerzijds om de eer van God en anderzijds om de zekerheid van de zaligheid. Wie het accent verlegt van God naar de mens, naar het kiezen van de mens en naar het volharden van de mens, die berooft God van Zijn eer en de gelovigen van hun zekerheid. Omdat God begonnen is, mag ik zeker weten dat Hij het afmaakt en die blijde wetenschap maakt mij vaardig om mijn leven aan mijn hemelse Vader te wijden: ‘Leer mij o God van zaligheden mijn leven in Uw dienst besteden.’”
Ds. Vreugdenhil

Leestips

  • Dordtse Leerregels, Hoofdstuk 5, paragraaf 12 (die in de preek verwerkt wordt) en verwerping der dwalingen, paragraaf 6.
  • Dordtse Leerregels, Hoofdstuk 3/4, paragraaf 11 – 13.
  • In dit boekje van Ds. Th. van der Groe staat de ‘evangelische boetvaardigheid’ van de tollenaar uit Lukas 18: 13 centraal. Het is (antiquarisch) beschikbaar (Den Hertog, 60 p.).

Toelichting achter de keus voor de preek & achtergrondinformatie

Dit jaar is tijdens de huisbezoeken de geschiedenis van Zacheüs richtinggevend voor het gesprek. Daarom leek het me mooi om aan het begin van dit jaar ook met elkaar naar een preek over deze geschiedenis te luisteren. Ik hoop dat de liturgie en de vragen helpen bij het luisteren naar de preek en bij de voorbereiding op het huisbezoek. Ds. Vreugdenhil verweeft deze geschiedenis met Paragraaf 12 uit Hoofdstuk 5 van de Dordtse Leerregels. Dat biedt ons onvermoed extra onderwijs.

Afgelopen zondagmorgen kwam Nicodemus de theoloog op bezoek bij Jezus, vanmorgen komt Jezus op bezoek bij Zacheüs de belastingambtenaar. Ontmoetingen met Jezus brengen bij beide mannen verschillende duistere kanten van hun bestaan aan het licht; eigengerechtigheid en ongerechtigheid.

Het duurde bij Nicodemus heel wat langer dan bij Zacheüs voor dat de vruchten van die ontmoeting met Jezus zichtbaar werden. Maar uit de zekerheid van de volharding, waar de Dordtse Leerregels over spreken, leren we dat die vruchten er zullen zijn, als uiting van die eeuwige blijdschap en dankbaarheid die al in ons concrete dagelijkse leven begint.

In de vorige preek die ik las riep de Heere Jezus het ons allen toe; vriendelijk, dringend en ernstig: ‘Kom tot Mij, als je vermoeid en belast bent, en Ik zal u rust geven!’ Vandaag horen we Hem roepen: ‘Haast u, kom af, want ik moet heden in uw huis blijven!’ Jezus is in Lukas 19 nog twee weken verwijderd van Zijn lijden en sterven. Maar onderweg naar Golgotha ‘moet hij heden bij Zacheüs blijven.’ Dat ‘moeten’ van Jezus wat Lukas wel 40 keer noemt in zijn evangelie is uitdrukking van Gods heilsplan met mensen die zich net als Adam en Eva afgewend en verstopt hebben voor God; in het Paradijs; in Jericho; in Woerden.

Deze preek bevat daarom ook een sterk appelwoord. Zie! Let op! Jezus ‘moet’ nog steeds in huizen blijven! ‘Haast u daarom en kom af,’ laat niets je verhinderen, je eigen gedachten over jezelf niet, de gedachten – of het gemopper – van anderen niet, stel het niet langer uit om uit je boom te komen. Hoor de stem van Jezus roepen; ‘Ik moet heden bij jou blijven!’ Laat dat het enige zijn dat je in beweging brengt. Welke gedachten en gevoelens van schuld, schaamte of vrees je ook teisteren, duw ze niet weg! Vlucht er niet verder voor weg! Neem ze mee… naar Hem, want ‘Hij moet heden in (jo)uw huis blijven!’

Hymne – Joseph Hart (1712-1768)

Ik vond een hymne die goed past bij deze geschiedenis. Joseph Hart vocht jarenlang tegen God. Eens reageerde hij op een preek van John Wesley door een traktaat te schrijven, “De onredelijkheid van religie”. Hij was in zijn eigen woorden een ‘verloren kerkverlater, een vermetele afvallige en een brutale rebel’. Maar op 45-jarige leeftijd kwam hij tot verandering en drie jaar later werd hij predikant en begon hij hymnen te schrijven. (Melodie – voor de Engelse tekst – en de complete tekst: https://www.hymnal.net/en/hymn/h/1032)

Come, ye sinners, poor and wretched,
Weak and wounded, sick and sore;
Jesus ready waits to save you,
Full of pity, love and pow’r:
He is able, He is able,
He is willing, doubt no more.
Kom, gij zondaars, arm en ellendig,
Zwak en gewond, ziek en gepijnigd;
Jezus is gereed om u te redden,
Vol medelijden, liefde en kracht:
Hij is in staat, Hij is in staat,
Hij is bereid, twijfel niet meer.
Come, ye needy, come and welcome;
God’s free bounty glorify;
True belief and true repentance,
Every grace that brings us nigh,
Without money, without money,
Come to Jesus Christ and buy.
Kom, gij behoeftigen, kom en welkom;
Verheerlijk Gods genadige goedheid;
Waar geloof en waar berouw,
Elke genade die ons naderbij brengt,
Zonder geld, zonder geld,
Kom tot Jezus Christus en koop.
Let not conscience make you linger,
Nor of fitness fondly dream;
All the fitness He requireth
Is to feel your need of Him:
This He gives you, this He gives you,
’Tis the Spirit’s rising beam.
Laat uw geweten u niet doen aarzelen,
noch van geschiktheid dromen;
Alles wat Hij nodig heeft
Is, dat u uw behoefte aan Hém, ervaart:
En dat geeft Hij u, dat geeft Hij u,
Het is het verlichtende werk van de Geest.
Come, ye weary, heavy laden,
Lost and ruined by the fall;
If you tarry till you’re better,
You will never come at all:
Not the righteous, not the righteous,
Sinners Jesus came to call.
Kom, gij vermoeiden, zwaar belasten,
Verloren en geruïneerd door de val;
Als u wacht tot u beter bent..,
zult u nooit komen:
Niet de rechtvaardigen, niet de rechtvaardigen,
zondaars kwam Jezus roepen.

Zingen – wijs: Psalm 68

Ik zal, met zondelast belaân,
Toch opstaan en tot Christus gaan.
En Hem mijn schuld belijden.
Hij zal mij wassen in Zijn bloed,
Mijn hart vernieuwen en Hij doet,
Mij Hem mijn leven wijden.
Och werd die vreugde meer begeerd,
De enige die nooit verkeerd,
Op droefheid uit zal lopen.
Ga naar de Levensbron met mij,
Het aanbod tot de dronk is vrij,
’t is zonder geld te kopen.
Lied van R.M. McCheyne (1813-1843)
Ik ga tot Christus omdat Hij,
De slechtsten roept; kom ga met mij!
En heb ik Hem gevonden,
Dan leef ik en beweeg in Hem, want ik verroer geen lid voor Hem,
Dat Hij niet heeft ontbonden.
Och werd die vreugde meer begeerd,
De enige die nooit verkeerd,
Op droefheid uit zal lopen.
Ga naar de Levensbron met mij,
Het aanbod tot de dronk is vrij,
’t is zonder geld te kopen.

Ik zal, met zondelast belaân,
Toch opstaan en tot Christus gaan.
En Hem mijn schuld belijden.
Hij zal mij wassen in Zijn bloed,
Mijn hart vernieuwen en Hij doet,
Mij Hem mijn leven wijden.
Och werd die vreugde meer begeerd,
De enige die nooit verkeerd,
Op droefheid uit zal lopen.
Ga naar de Levensbron met mij,
Het aanbod tot de dronk is vrij,
’t is zonder geld te kopen.

Ik ga tot Christus omdat Hij,
De slechtsten roept; kom ga met mij!
En heb ik Hem gevonden,
Dan leef ik en beweeg in Hem, want ik verroer geen lid voor Hem,
Dat Hij niet heeft ontbonden.
Och werd die vreugde meer begeerd,
De enige die nooit verkeerd,
Op droefheid uit zal lopen.
Ga naar de Levensbron met mij,
Het aanbod tot de dronk is vrij,
’t is zonder geld te kopen.
Lied van R.M. McCheyne (1813-1843)

Gespreksvragen

Er waren drie belastingregio’s in die tijd; Caesarea, Kapernaüm en Jericho. Zacheüs was het hoofd van de laatste regio waar de Oost-West handelsroute vanuit Gilead naar Egypte doorheen liep. De handel in balsem en specerijen bracht veel belastinggeld op. Jericho was een rijke stad met een groot paleis van Herodes en een amfitheater. Er leefden ook veel priesters en levieten in de stad (denk aan de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan). Jezus passeert Jericho op weg naar Jeruzalem, waar Hij binnen twee weken zal sterven, maar Hij overnacht niet bij de theologen maar bij… Zacheüs.

De zekerheid van de volharding – Maakt niet vleselijk zorgeloos

  1. Ken jij een tollenaar die toen hij de Heere Jezus ontmoette, alles verliet om Hem als discipel te volgen?
  2. Zacheüs ‘zocht Jezus te zien.’ Er staat ‘was zoekende,’ wat aangeeft dat hij zich langdurig heeft ingespannen. Hij wilde Jezus zien om te ontdekken wie Hij was; hij wilde Hem leren kennen. Jij hebt misschien al veel gehoord over de Heere Jezus, maar verlang jij er ook naar om Hem te leren kennen? Waar bestaat jouw zoeken uit?
  3. ‘En kon niet, vanwege de schare,’ Welke verhinderingen werpen wij persoonlijk en als gemeente (on)bewust op voor hen ‘die Jezus wensen te zien?’  
  4. Zacheüs had er veel voor over om Jezus te zien. Rennen en in een boom klimmen is bepaald niet eervol voor de directeur van de belastingdienst. Geminacht werd hij al, spot kreeg hij erbij. Wat heb jij er tot nu toe in je leven voor over gehad ‘om Jezus te zien?’ Om Hem persoonlijk te leren kennen?
  5. ‘Hij die Jezus wenst te zien en zich in de weg stelt, zal door Hem gezien worden.’ (Matthew Henry). Langs welke weg komt Jezus bij jou langs? Waaraan kun jij merken dat jij door Jezus gezien wordt? 
  6. Lees Lukas 19 vers 3 en 10. Wie zoekt nu wie in deze geschiedenis? Wat betekent dat voor jou als je een diep verlangen in je hart ervaart om de Heere Jezus te leren kennen?
  7. Jezus ziet Zacheüs (‘Reine/Rechtvaardige’) en roept hem persoonlijk; ‘Kom uit je boom!’ Zacheüs wist heel goed dat zijn naam niet de waarheid over hem vertelde! Wat is volgens de dominee (en het begin van Paragraaf 5 van hoofdstuk 12 van de DL) het eerste effect op Zacheüs van Jezus komst in zijn hart en huis?
  8. De reactie van ‘allen die het zagen’ bestond uit murmureren (uit onvrede mopperen). De dominee haalt paragraaf 6 van de verwerping der dwalingen aan. Denk je dat de inhoud daarvan ook van toepassing is op de schare?
  9. Wat is uw reactie als een iemand wiens levenswijze totaal anders is dan de onze, ‘Jezus wil zien’ in onze gemeente of in uw leven/gezin? En wat is uw reactie als u ontdekt dat ‘Jezus in zijn/haar hart en huis gaat blijven en hij/zij Hem met blijdschap ontvangt?’
  10. Waar ligt volgens de dominee het ‘geheim van de zekerheid’ die Zacheüs tot zijn belijdenis brengt? En hoe kan Zacheüs – en u – in die zekerheid blijven leven?

De zekerheid van de volharding – Is de wortel van de ware godzaligheid

  1. Op welke wijze komt Zacheüs’ nederigheid tot uitdrukking in deze geschiedenis? En in uw leven?
  2. Hoe komt Zacheüs’ kinderlijke vrees tot uiting? En in uw leven?
  3. Hoe wordt in Zacheüs’ leven de ware Godzaligheid zichtbaar? En in uw leven?
  4. Hoe zou de lijdzaamheid in alle strijd er na Jezus’ vertrek naar Jeruzalem, in het leven van Zacheüs hebben uitgezien? En hoe ziet die strijd er in uw leven uit?
  5. Welke voorbeelden van vurige gebeden noemt de dominee?
  6. Wat maakt ons het meest standvastig in ons kruis en in de belijdenis van de waarheid?
  7. Zacheüs heeft een vaste blijdschap in God. Kent een remonstrant die ook? En u?

De zekerheid van de volharding – Is een prikkel tot ware dankbaarheid

  1. Zacheüs gaat staan als hij zijn belijdenis tegenover Jezus, die zijn Heere en Koning (Kurios) is geworden, en in aanwezigheid van de schare gaat uitspreken. Catechisanten is het ook jullie verlangen om publiek op te staan en tegenover God, de gemeente en de wereld te belijden wat er in je hart gebeurd is vanwege een ontmoeting met Jezus, de Heere?
  2. De dominee zegt, net als het laatste gedeelte van paragraaf 12, ‘dat de zekerheid van het geloof en de volharding niet hoogmoedig en zorgeloos maakt, maar juist aanzet tot tere ootmoed en dankbare verwondering.’ Bij Zacheüs leidt dat direct tot een heldere koerswijziging in zijn leven, bij Nicodemus duurde het veel langer voor die ‘verandering overeenkomstig de vernieuwing van zijn gemoed’ (Rom. 12: 1 – 2) zichtbaar werd in zijn gedrag. Persoonlijkheid en karakter speelt daarin een grote rol. Hoe werd bij beide mannen de waarheid van het laatste deel van paragraaf 12 zichtbaar in hun leven?
  3. Zacheüs’ belijdenis bestaat niet uit een opsomming van theologische waarheden; zijn belijdenis bestaat eruit dat hij de waarheid gaat doen. Wat hij doet getuigt van wat er gebeurd is in zijn hart toen daar het Licht ging schijnen en de Waarheid ging wonen. Is die belijdenis-met-de-daad ook zichtbaar in (jo)uw leven?
  4. De dominee zegt: “Als je het echt voor God verloren hebt, wil je het ook voor de mensen verliezen. Acht het niet genoeg als God u vergeeft. Maak het vlak met uw naaste. Die opdracht krijgen we allemaal mee. Als dat is opgelost kunt u weer de echte blijdschap ervaren en de zekerheid van het geloof. Wie voor God de minste werd, wordt het ook voor zijn naaste.” Waar liggen er voor (jo)u hele concrete zaken die beleden moeten worden?
  5. Jezus spreekt in vers 9 – 10 vol vreugde tegen Zacheüs, maar tegelijk óók over hem tegen de murmureerders uit vers 8 die immers tegen Hem mopperden! Wat betekent het dat de Heere Jezus Zacheüs ‘óók deze een zoon Abrahams’ noemt? En wat betekent het woordje ‘want’ in vers 10?

Wilt u de preek meelezen in de kerk of thuis nalezen, dan kunt u me mailen en stuur ik u de preek toe; ldewit@gergemwoerden.nl

De gelezen preek is van ds. C.G. Vreugdenhil

Deze week

Maart 2024

vrijdag 29 maart

19:00 – 20:30
ds. W. Silfhout - Goede Vrijdag

zondag 31 maart

10:00 – 11:30
Eerste Paasdag
19:00 – 20:30
ds. J.B. Huisman - Eerste Paasdag

April 2024

maandag 1 april

09:00 – 10:30
Leesdienst

donderdag 4 april

15:00 – 16:30
ds. W. Harinck - Huwelijksbevestiging